ออกซี่โตซิน ฮอร์โมนแห่งความรัก

 

หมอที่ร่ำเรียนมาทางด้านสูตินรีก็จะคุ้นเคยกับฮอร์โมนตัวนี้มาก เพราะเวลาคุณแม่เจ็บครรภ์คลอด ก็จะใช้ฮอร์โมนอ๊อกซี่โตซินตัวนี้แหละหยดเข้าทางสายน้ำเกลือเพื่อควบคุมการบีบตัวของมดลูก เพื่อให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอดอย่างมีประสิทธิภาพ และยังใช้ตอนหลังคลอดเพื่อให้มดลูกบีบเกร็งตัวเต็มที่เพื่อป้องกันการตกเลือดในระยะหลังคลอดอีกด้วย 

คนส่วนใหญ่ หมอส่วนใหญ่ก็อาจเข้าใจว่าฮอร์โมนตัวนี้มีหน้าที่แต่เพียงเท่านี้ แต่ในความเป็นจริงแล้วหน้าที่ของฮอร์โมนตัวนี้มีอีกมากมาย จนแทบไม่น่าเชื่อเลยว่า สิ่งที่ทำให้เราเกิดความรักความผูกพัน ไม่ว่าระหว่างหญิงกับชาย ระหว่างแม่กับลูกก็เป็นผลมาจากฮอร์โมนตัวนี้... พูดได้เลยว่า...

“ถ้าไม่มีฮอร์โมนตัวนี้ ความรักก็จะไม่มีในโลก” 

อ๊อกซี่โตซิน เป็นนิวโรเปบไตด์ คือ เป็นโปรตีนที่สร้างโดยระบบประสาท หลั่งออกมาจากต่อมใต้สมองส่วนหลัง ทำหน้าที่เป็นฮอร์โมนไปมีผลต่ออวัยวะหลายอย่างของร่างกาย ตอนคุณแม่ท้องแก่มดลูกก็จะมีความไวต่อฮอร์โมนนี้มากขึ้นเรื่อยๆ เมื่อปากมดลูกมีการขยายตัวฮอร์โมนนี้ก็จะหลั่งเข้าสู่กระแสเลือดมากขึ้น มดลูกก็จะบีบตัวถี่ขึ้นเรื่อยๆ ยิ่งปากมดลูกเปิดกว้างเท่าไหร่ มดลูกก็ยิ่งบีบตัวแรงขึ้น ถี่ขึ้นเรื่อยๆ จนปากมดลูกเปิดหมดและคลอดลูกออกมาในที่สุด หลังคลอดฮอร์โมนนี้ก็ยังหลั่งออกมาเรื่อยๆ ทำให้มดลูกหดตัวเล็กลงจนเข้าอู่เท่าเดิมใน 6 สัปดาห์หลังคลอด 

หลังคลอด ... การที่ลูกดูดนมแม่ก็จะกระตุ้นให้เกิดการหลั่งฮอร์โมน 2 ตัว คือ มีการหลั่งฮอร์โมนโปรแลคตินจากต่อมใต้สมองส่วนหน้า โปรแลคตินมีหน้าที่กระตุ้นทำให้ต่อมน้ำนมสร้างน้ำนม ในขณะเดียวกัน การที่ลูกดูดนมแม่ก็กระตุ้นให้มีการหลั่งฮอร์โมนอ๊อกซี่โตซินจากต่อมใต้สมองส่วนหลังด้วย ซึ่งอ๊อกซี่โตซินนี้ก็จะทำให้กล้ามเนื้อเล็กๆที่อยู่รอบๆถุงน้ำนมมีการหดรัดตัวทำให้บีบน้ำนมออกมาจากต่อมน้ำนม ....

ดังนั้นการที่ลูกดูดนมแม่ก็ทำให้มีการหลั่งฮอร์โมน 2 ตัวพร้อมๆกัน ทำหน้าที่ต่างกัน ตัวนึงกระตุ้นสร้างน้ำนม อีกตัวนึงก็ทำให้ต่อมน้ำนมบีบตัว ทุกครั้งที่ลูกดูดนมแม่ ก็จะมีการหลั่งอ๊อกซี่โตซิน ออกมาทุกครั้ง ดังนั้นคุณแม่จะรู้สึกได้เลยว่ามดลูกจะหดรัดตัวทุกครั้งที่ลูกดูดนม ลูกยิ่งกินนมแม่มดลูกก็จะบีบตัวเข้าอู่เร็วขึ้น .... 

อ๊อกซี่โตซินก็ไม่ได้มีแต่เฉพาะในผู้หญิงนะครับ ผู้ชายก็มีฮอร์โมนตัวนี้ด้วยเหมือนกัน ในระหว่างการมีเพศสัมพันธ์ เมื่อจุดสุดยอดปั๊บ เอาผู้ชายคนนั้นไปเจาะเลือดปุ๊บ ก็จะพบมีปริมาณอ๊อกซิโตซินในเลือดสูงขึ้น และยังพบว่าฮอร์โมนตัวนี้ยังมีส่วนช่วยในการบีบตัวของท่อเก็บน้ำเชื้อในระหว่างการหลั่งน้ำเชื้อของผู้ชายอีกด้วย ไม่เพียงเท่านั้นอ๊อกซี่โตซินก็ยังช่วยทำให้เกิดการตื่นตัวแข็งตัวของอวัยวะเพศชายด้วย แต่เป็นการทดลองในสัตว์ทดลองนะครับ เขาเอาอ๊อกซี่โตซินนี้ไปฉีดใส่ในไขสันหลังของหนู พอฉีดปั๊บอวัยวะเพศของหนูทดลองก็แข็งตัวขึ้นมาทันที แต่ก็ยังไม่มีรายงานว่ามีการทดลองในคนหรือยังนะครับ ถ้าได้ผลสงสัยคนที่นกเขาไม่ขันคงต้องรีบไปหาฮอร์โมนตัวนี้มาใช้แล้วครับ 

นี่ก็เป็นเรื่องราวของอ๊อกซี่โตซินที่รู้กันมานานหลายสิบปี 

แต่ปัจจุบันนี้พบว่านอกจากอ๊อกซี่โตซินจะมีผลเยอะแยะกับการทำงานของระบบสืบพันธุ์แล้ว เจ้าฮอร์โมนตัวนี้ยังมีผลต่อความรู้สึก ความรัก ความผูกพัน ความรู้สึกปลอดภัย ความผ่อนคลาย...แบบแทบไม่น่าเชื่อ

 

ในระหว่างการคลอด ในกระแสเลือดแม่ก็จะมีฮอร์โมนอ๊อกซี่โตซินสูงขึ้นมาก เมื่อคลอดลูกออกมาแล้ว คุณแม่จึงรู้สึกผูกพันกับลูกทันทีที่เกิดมา เป็นความรักความผูกพันที่มากกว่าความรักธรรมดา เพราะมีฮอร์โมนตัวนี้ซึมซับเข้าไปในจิตใต้สำนึกทำให้ความรักของแม่ที่มีต่อลูกเป็นความรักที่ไม่มีอะไรมาเปรียบได้ ขณะที่คุณแม่ให้นมลูก สมองจะหลั่ง อ๊อกซี่โตซินออกมาอย่างต่อเนื่อง คุณแม่ที่ให้นมลูกมักจะรู้สึกมีความสุขที่ได้เลื้ยงลูก มีความสุขที่ได้ให้ลูกดูดนม (แต่ยังไม่เห็นที่ไหนบอกนะครับว่าลูกดูด กับพ่อดูดความรู้สึกจะต่างกันยังไง) ..ทำให้เกิดความรัก ความผูกพันกันมากขึ้น ลูกที่กินนมแม่ก็จะได้รับอ๊อกซีโทซินจากนมแม่ด้วย เพราะในน้ำนมแม่มีฮอร์โมนนี้อยู่ด้วยเช่นกัน ซึ่งจะทำให้ลูกเกิดความรักและผูกพันกับแม่ด้วยในเวลาเดียวกัน 

ฮอร์โมนอ๊อกซีโตซินมีผลต่อความรักความผูกพัน แต่ตัวมันเองก็จะไวต่ออารมณ์และความรู้สึกของคุณแม่ด้วย หากคุณแม่มีความเครียด มีความกังวล เหนื่อยอ่อนจากการพักผ่อนไม่เพียงพอ ก็จะทำให้สมองผลิตฮอร์โมนอ๊อกซี่โตซินน้อยลง ทำให้ปริมาณน้ำนมน้อยลงไปด้วย … ในทางกลับกัน หากคุณแม่มีความสุข ฮอร์โมนนี้ก็จะหลั่งได้ดีขึ้น คุณแม่บางคนแค่คิดถึงลูกหรือได้ยินเสียงลูกฮอร์โมนก็จะหลั่ง นมก็สามารถไหลหยดออกมาได้เอง 

การให้ลูกกินนมแม่ เป็นเรื่องของสัณชาตญานในการดำรงชีวิตของทารก เขาต้องมีอาหารกินจนอิ่ม ต้องรู้สึกปลอดภัย ส่วนแม่ก็จะมีสัณชาตญานของความเป็นแม่ สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นเองโดยธรรมชาติ เมื่อหิวลูกก็จะร้องไห้อยากกินนมเพื่อให้ท้องอิ่ม อิ่มเสร็จก็หลับ หลับไปนานๆก็หิว หิวก็ร้อง ร้องใหม่ก็ให้กินใหม่ เป็นอย่างนี้ไปเรื่อยๆ เดือนแรก สองเดือนแรก สามเดือนแรกแทบจะไม่ต้องทำอะไรอย่างอื่นเลย เพราะช่วงนี้แม่เป็นทุกสิ่งทุกอย่างของลูก ลูกของคนเราไม่สามารถอยู่ได้ถ้าไม่มีแม่คอยดูแล คุณแม่ก็ต้องทำใจให้สบาย ให้เวลากับลูกเต็มที่ ไม่เครียด หาเวลาพักผ่อนให้เต็มที่ ลูกตื่นแม่ก็ตื่น ลูกหลับแม่ก็หลับเอาแรง แม่มีความสุข...ฮอร์โมนก็หลั่งดี น้ำนมก็มาเต็มที่ มีนมให้ลูกกินได้เต็มที่ 

ไหนๆก็เป็นฮอร์โมนแห่งความรักไปซะแล้ว ก็เลยมีคนทำการวิจัยกันต่อมามากมาย แบบคนวิจัยก็อยากวิจัย คนอาสามาให้เขาวิจัยก็แย่งกันมาเป็นอาสาสมัคร ... ก็พบว่าหนุ่มสาวคู่ไหนที่ยิ่งมีเพศสัมพันธ์กันมากเท่าไหร่ ก็ยิ่งมีความรู้สึกรัก รู้สึกผูกพันมากกว่าคู่ที่มีเพศสัมพันธ์น้อย ... ในระหว่างมีเพศสัมพันธ์ก็จะมีการกระตุ้นที่จุกนมที่อาจทำให้มีการหลั่งฮอร์โมนอ๊อกซี่โตซินมากขึ้น เมื่อถึงจุดสุดยอดก็จะมีการหลั่งฮอร์โมนนี้มากขึ้น ทำให้มดลูกมีการบีบตัวเมื่อถึงจุดนี้ ในฝ่ายหญิงจะไวต่ออ๊อกซี่โตซินมากกว่า ฝ่ายหญิงจะมีความรัก ความผูกพันหลังจากมีเพศสัมพันธ์มากกว่า ในผู้ชายอ๊อกซี่โตซินจะมีผลต่อระบบการทำงานน้อยกว่า มีฮอร์โมนตัวนี้ออกมาน้อยกว่า ก็เลยเกิดความรักความผูกพันหลังจากมีเพศสัมพันธ์น้อยกว่า ทำให้เห็นความแตกต่างระหว่างหญิงกับชาย ก่อนและหลัง มีอะไรกันได้ชัดเจน

 

ก่อนมีอะไรกัน ผู้ชาย ตามตื้อผู้หญิง …..

แต่พอมีอะไรกันแล้ว ผู้หญิง ก็ต้องไปตามตื้อผู้ชาย

 

ถ้าไม่รู้จะหาข้ออ้างดีดีอะไร ก็บอกเลย ก็เพราะอ๊อกซี่โตซินตัวนี้แหละ มันถึงเป็นเช่นนี้...จิงรึป่าวนี่/.